Фразеологизмы в башкирском языке. которые связанны с организмом человека

Кеше организмына б2йле фразеологизмдар 32м улар6ы т0рк0мл21.

        Д0й0м тел 4илеменд2 фразеологияны  /фразис- грекса 316б2йл2неш, логос- ф2н, 4илем/  0йр2не16е8 ике й06 йылдан арты7 тарихы бар. Х26ерге к0нд2 фразеология тел 4илемене8 16 аллы тарма4ы булып ките. Фразелогияны8 0йр2не1 объекты, уны8 теоретик м2сь2л2л2ре билд2л2нде. Фразелогик бер2мект2р6е8 тел к1ренеше булара7 т2би42те, улар6ы8 т0п билд2л2ре асы7ланды, т0рл0 к1л2мд2ге 316лект2р донъя к1р6е. Баш7орт телене8 фразелогия буйынса т21ге тикшерене162р айырым м272л2л2р р21ешенд2 журналдар6а, йыйынты7тар6а ба9ылды. Т21ге монографик тикшерене1  алтмышынсы йылдар6а донъя к1р6е.Т0рки телд2р белгесе, бе66е8 я7ташыбы6 С.Н. Моратов 16ене8  «Т0рки телд2р62 тоторо7ло 316б2йлнешт2р1»^[1]  исемле китабында, баш7орт теле материалын ки8 фа6аланып, ошо 316б2йл2нешт2рг2 классификация 1тк2р6е, улар6ы8 т2би42тен билд2л2162 беренсе а6ым я3аны.

        Х.;. Йоспов 6а7 йылдар фразеология 0лк23енд2 тикшерене162р алып бара, уны8 т21ге 7улланма3ы №. Д21л2тшинананы8 Ыр4ы6 романы материалына ниге6л2нг2н ине^[2].

        Артабан баш7орт телене8 фразеология3ыны8 д0й0м м2сь2л2л2рен Ж.;. Кейекбаев тикшер6е.

        Х26ерге к0нд2 фразеология ю4ары 32м махсус урта у7ыу йорттарында, урта м2кт2пт2р6е8 программаларына индерелде.

        Баш7орт тел 4илеменд2 фразеологияны8 0йр2нелм2г2н проблемалары, асылма4ан м2сь2л2л2ре к1п 2ле. Уны8 и8 а6 тикшерелг2нд2рене8 бере3е – фразеологик бер2мект2р6е8 текста 7улланылышы, бигер2к т2 матур 262би2ттт2  41р2тл21 сара3ы булара7 тот7ан урыны. Фразеологик бер2мект2р6е8 конкрет 292р62р эсенд2 й2ки 262би телде8 айырым жанр6арында 7улланылышын 0йр2не1  м2сь2л2л2ре л2 м03им.

        Халы7 теле мен2н 262би тел ара3ында даими б2йл2неш  бар, 32м улар 16-ара йо4онто я3аша. Был м0н2с2б2тт2р фразеология 0лк23енд2 л2 бара, баш7орт тел 4илеменд2 а6 0йр2нелг2н.

        Фразеологик бер2мект2р6е8 этимология3ы,  тел тарихында 19еш процестары, я6ма 7омарт7ылар6а са4ылышы, м242н2л2рене8 16г2ре1е ке1ек проблемалар 6а 16 тикшерене1сел2рен к0т2.

        Мине8 тикшерене1 эшемде8 тема3ы «Баш7орт тел 4илеменд2 кеше организымына б2йле фразелогизмдар» тип атала. Ни 0с0н мин был теманы 3айланым 32м ул 7ай3ы я4ы мен2н актуаль? С0нки баш7орт тел 4илеменд2 фразеологизмдар 2леге к0нг2 тиклем 0йр2нелеп б0тм2г2н. « бына кеше организмына б2йле фразеологизмадар6ы 2лег2 тиклем бер кем д2 айырып 7арама4ан.

        Мине8 тикшерене1 эшемде8 ма7саты:

1.Баш7орт тел 4илеменд2ге фразеологизмдар6ы  0йр2не1

2.Кеше организмына б2йле фразеологизмдар6ы 0йр2не1

3.Кеше организмына б2йле фразеологизмдар6ы т0к0мл21

        Мине8 тикшерене1 эшем

Инеш 0л0шт2н

Т0п 0л0шт2н

Йом4а7лау 0л0ш0н2н

?улланыл4ан 262би2тт2н тора.

Т0п 0л0ш.

Баш7орт тел 4илеменд2 кеше организымына б2йле фразелогизмдар6ы тикшереп, улар6ы8 28  т0р0н билд2л2нем. К16, баш, й0р2к, 7ул, тел, ауы6, ая7, 7ола7, елк2,тама7, танау, теш, бит, барма7, бауыр, морон, бил, муйын, ар7а, с2с, мейе, 162к, ма8лай, 1пк2, керпек, 30й2к, 7абыр4а, кендек 0л0шт2рен2 фразеологизмдар табып т0рк0мл2нем:

 1.К16 мен2н б2йле фразеологизмдар, улар б0т23е 144 булды.

К16  аларыу- тул7ынланыу, 3и9к2не162н ни эшл2г2нде белм21.

К16 алдына ба9ыу – тыш7ы 7и2ф2т, к1ренешт1р и9к2 килеп, 3ынланыу.

К16 алдынан 1тк2ре1-  уй- фаразда бер-бер артлы к1662н 1тк2ре1.

К16 алма3ы ке1ек к1ре1 -  бик я7ын 42зиз к1реп 3а7лау, 726ерл21.

К16 62 астырмау – 2рл2п, хурлап 7аршы 2йтерг2 ирек бирм21.

К16 асып йом4ансы- бик ти6, минут эсенд2.

К16 атыу – и4тибар мен2н т0б2леп 7арап тороу.

К16- баш алыу -  м2ш272тт2р62н бушанып, иркен2йеп 7алыу.

К16 буяу- ю7ты бар итеп к1р32те1.

К16г2 йо7о т0й0л01-  йо7ла4ы киле1.

К16г2 к0л 3ибе1 -  ял4ан х2б2р 30йл21, алдау.

К16е д1рт булыу -  к0т0лм2г2н х2лд2н ны7 аптырау, 42ж2пл2не1.

К166е уйнатыу – м242н2ле итеп 7араш ташлау.

К1662 шайтан бейе1 – нинд2й6ер эске х2йл2, м2кер мен2н яныу.

К1662н с1п э6л21- ю7 42йепте табыр4а тырышыу.

К16е ма8лайына менг2н-  к16е алдында4ын к1рм2й, тапап й0р0г2н кеше 32м баш7алар.

         2.Баш мен2н б2йле фразеологизмдар, улар б0т23е- 94.

Баш аша атлау- 09т2 тор4ан кешене8фекере, уйы мен2н и92пл2шм21.

Баш ба9ып- бик к1нд2м, бирелеп эшл21.

Баш ватыу- бер2й м2сь2л2не х2л итерг2 тырышып, ны7 уйлау.

Баш ете1- уйлап, осона сы4ыу.

Баш7а ете1- 1лтере1, 32л2к ите1.

Башы к1кк2 тейе1- бик ны7 шатланыу.

Баш 7а6ы4ы- 0л0шк2, я6мыш7а т0шк2н б2л2- 7аза.

Баш7а с1п 0й01- 42йепл21.

Баш7а сы4ыу – а8 томаланыу.

Баш7а тай типм2г2н – а7ыл3ы6 т1гел,  а7ылдан я6ма4ан.

Баш7а к192к мен2н 3у77андай-  к0тм2г2нд2 аптырап и928гер2п 7алыу.

Баш мен2 таш ватыу- 7улдан килм2г2нде эшл2рг2 тырышыу.

Баш мен2н яуап бире1- б0т2 яуаплылы7ты 16 09т082 алыу.

Баштан себен осороу- б2л2не 16е8д2н ситк2 еб2ре1.

Баштан 3ыйпама9тар- яуап7а тарттырмай, язя3ы6 7алдырма9тар.

Башты бутау- фекер6е я8ылыштырыу.

Баш ты77ы3ы6- бик ты4ы6, халы7 мен2н туп-тулы.

Башы йомро- ете6 а7ыллы, башлы 32м баш7алар.

3.Й0р2к мен2н б2йле фразеологизмдар, улар б0т23е 91булды

Й0р2ге м1кл2нг2н- д2рте 31нг2н.

Й0р2ген алыу- 7ур7ытыу.

Й0р2ген ирете1- тулы3ынса 16е82 7аратыу.

Й0р2кк2 сы6ай алмау - эске кисерешт2н ни эшл2рг2 белм21, тын4ы3ы6ланыу.

Й0г2к аша 1тк2ре1-  т2р2н кисере1.

Й0р2к ете1- 7ыйыулы7, т212к2ллек к1р32т2 алыу.

Й0р2к жыу ите1- 7апыл 7ур7ыу6ан тетр2не1, 7аушау.

Й0р2кк2 бо6ло 3ыу 3ибе1- ауыр, к18ел3е6 т2ь9ир 7алдырыу.

Й0р2кк2 ине1- хиск2 т2р2н т2ь9ир 7алдырыу.

Й0р2кк2 тейе1- к18елде уйнатыу, 7о97о килтере1.

Й0р2кк2 то6 3алыу- хафа4а 3алыу, боросоу.

Й0р2к 7айнау- ны7 яр3ыу.

Й0р2к 0ш01-  би6еп б0т01.

Й0р2к 3арыуы- т2р2н 7ай4ы а3-зар.

Й0р2к яра3ы- ни6е8 д2 бул3а к18елд2ге ауыр э6е 32м баш7алар.

 4.?ул  мен2н б2йле фразеологизмдар, улар б0т23е 66 булды.

?ул алмаш- бер эште ике кеше сиратлап, яр6амлашып баш7арыу

?ул ара3ына кере1- эшк2 ярай башлау

?ул арты ауыр- кемде8дер 3у8ынан эшк2, мал- тыуар4а у8ыш3ы6лы7 килтере1г2 7арата 2йтел2.

?ул- ая7ты б2йлй1- эшт2, х2р2к2ттт2иректе сикл21.

?ул4а ла йо7мау- 3и6елм2й 62 7алыу, ти6 ген2 б0т01.

?улдан килг2н тиклем – булдыра ал4ансы,х2лд2н килг2нсе.

?ул к1т2ре1- 3у4ыу.

?ул 7уйыу- документ7а исем- фамилия8ды я6ыу.

?ул 3елт21- и4тибар итм21.

?ул 3ырты мен2н до4а 7ылыу- насар тел2к тел2п, 7улды8 3ырт я4ы мен2н бите 3ыйпау.

?улы 7ул4а тейм2й- эшк2 бик ш2п.

?ул ял4ау- к1м2кл2шеп, яр6амлашып бер62м эшл21.

?улы о6он- кеше 2йберен2 тейеп бара тор4ан 32м баш7алар.

5.Тел  мен2н б2йле фразеологизмдар, улар б0т23е 63 булды.

Тел ас7ысы- 316 о9талы4ы.

Тел асылыу- 30йл2й башлау.

Тел ауы64а 3ыймау- 42йб2т 30йл2п й0р01.

Тел б2йл2не1- тул7ынланыу, й2ки баш7а бер2й с2б2пт2н 2йтер 3166е 2йт2 алмау.

Телг2 б0тк2н – 316г2 бик ш2п булып та эшк2 юк кеше ха7ында 2йтел2.

Телде ар7ыры тешл21- арып х2лд2н тайыу.

Телде тешл21- 31662н тыйылыу, х2б2р 30йл2м29 булыу.

Телд2н т0шм21- онотмай, 32р ва7ыт и9л2п, кемдер ха7ында 30йл2п тороу.

Теле мен2н тирм2н тартыу- 316е,х2б2ре мен2н к1п эшл2г2н булып к1ренерг2 тырыш7ан кешег2 7арата мы97ыл белдереп 2йтел2.

Телен2 шайтан т0к0рг2н – телг2 бик о9та.

Тел етм21- 2йтер 316 тапмау.

Тел к1т2ре1- ба6нат итеп 316 2йте1.

Тел 2йл2нм21- и9ереп й2 ауырып 316 2йт2 алма9лы7 х2лг2 киле1 32м баш7алар.

6.Ауы6  мен2н б2йле фразеологизмдар, улар б0т23е - 55 .

Ауы6 асыу- 316 башлау, х2б2р 30йл21.

Ауы6 беше1- я8ылышлы7 эшл2п, шуны8 7ыйынлы4ын кисере1.

Ауы64а инеп барыу- ярар4а тырышып, ышанып, бик я7ынлар х2б2р 30йл21.

Ауы64а й060к й2шере1- бер 316 62 2йтм21, 30йл2шм21.

Ауы64а 7ара 6ан тулыу- 6ур й2бер,мохтажлы7тан  й2ки баш7а бер2й н2м2н2н ауыр х2лг2 т0ш01.

Ауы64а т0шк2н 3ары май6ы йота алмау- е8ел килеп инг2н малды 7улдан ыс7ындырыу.

Ауы64а 3у7ма9тар- бер2й х2б2р6е башлар4а, 1тенесте 2йтерг1 ба6нат ите16е белдереп 2йтел2.

Ауы64а 3ыу уртлау- 0нд2шм29 булыу.

Ауы66ан 0601 -  16е82 етм2г2н н2м2не кеше мен2н урта7лашыу.

Ауы6 мен2н себен тотоу-  ян-я77а и4тибар3ы6 7араныу, асы7 ауы6ланыу.

Ауы6ын ас3а 1пк23е к1рен2- 1т2 ярлы 32м баш7алар.

7. Ая7  мен2н б2йле фразеологизмдар, улар б0т23е- 48.

Ая4ын 7ы97артыу- килеп й0р0м29лек итеп тыйыу.

Ая7 а9тына 3алып тапау- 3ан4а 3у7май, ю77а сы4арыу.

Ая7 ба9ыр урын ю7- кеше й2ки бер2й н2м2 бик к1п бул4ан, ты4ы6 урын.

Ая77а ба9тырыу- 16 ая4ы мен2н й0р0рл0к х2лг2 килтере1, х2л- к0с бире1.

Ая7лы б2хет- к0т0лм2г2н 7ыуаныс алы килг2н кеешг27арата 2йтел2.

Ая7 салыу- эш- х2р2к2тк2 7амасаулы7 ите1.

Ая7тан йы4ылыу- ауыр, х2л3е6л2неп ятыу.

Ая7 тартмау- бар4ы килм21.

Ая7ты юр4ан4а 7аарп 3у6ыу- 16 сама8а, м0мкинолеге82 7арап эш ите1 32м баш7алар.

8.?ола7  мен2н б2йле фразеологизмдар, улар б0т23е 19.

?ола4ына кейе6 7апла4ан-  ишметм2мешк2 3алыш7ан, 2йтк2нде ты8лама4ан кеше ха7ында.

?ола4ы осло- бик 3и6гер, 3166е8 асылын ти6 тоя тор4ан.

?ола7 7а4ыу- кемд2н й2ки ним2н2ндер тороп 7алыу.

?ола77а 7аты- ишетм2й, 3а84ырау.

?ола77а т0ш01- билд2ле булыу, ишетеле1.

?ола77а эле1- ты8лау. 16ен и92пк2 алыу.

?ола7 тешл2те1- 7ы6 мен2н егет 7ауыш3ын 0с0н, сабый са7тан малай6ан 7ы66ы8 7ола4ын тешл2те1 йола3ы.

?ола77а ярыу- бик к0сл0 булып ишетеле1.

?ола7 1р2 тороу- 3а4айыу, и4тибар6ы й1н2лте1 32м баш7алар.

9.Елк2  мен2н б2йле фразеологизмдар, улар б0т23е 17.

Елк2 батыу- эште булдыра алыу, барым булыу.

Елк2г2 мене1- 09к2 сы4ып ихтыяр3ы6лау, тулы3ынса буй3ондора алыу.

Елк2г2 тейе1- туй6ырыу, ял7ытыу.

Елк2л2 к1т2ре1- 16 09т0нд2 алып барыу.

Елк2н2 7амыт т0ш01- яуаплылы7тан,бурыстан, эшт2н 7отолоу, бушау.

Елк2 сейл2не1- ауыр эшт2н ны7 йонсоу.

Елк23е йо7а- эшк2 барым3ы6, бик ял7ау.

Елк23ен кимере1- кеше и92бен2, кееш к0с0 мен2н й2ш21 32м  баш7алар.

10.Тама7  мен2н б2йле фразеологизмдар, улар б0т23е 16.

Тама4ына ар7ыры торма3ын – ашармын тип уйлама3ын.

Тама4ы 3и62 ик2н- т2м- томдо ярат7ан, гелген2 ашар4а ынтылып тор4ан кешег2 7арата к0л0п 2йтел2.

Тама7 таму77а т0ш0р2-  ашау 0с0н, ас 7алма97а ны7 тырышыу4а 7арата 2йтел2.

Тама7 ял4ау- 26- м26 ашаштырып алыу.

Тама7 ярыу- ны7 итеп 7ыс7ырыу 32м баш7алар.

11.Танау  мен2н б2йле фразеологизмдар, улар б0т23е 14.

Танау а9ты кипм2г2н – и92пк2 алырлы7, 3ан4а 3у4ырлы7 булып 19еп етм2г2н.

Танау буйына 7арап- 3ауалыл7 к1р32те1.

Тнау4а е9 ине1- донъяны8 сер62рен 3и62, а8лай башлау.

Танау т0ш01- к18ел3е6, бошон7о х2лд2 булыу.

Танауына сирте1- бер2й к0т0лм2г2н эш, 7ылы7 мен2н икенсе бер216е аптырашта, у8ай3ы6 х2лд2 7алдырыу.

Танауынан тарт3а8 т2г2р2р- 1т2 ябы7, х2л3е6 кешег2 7арата 2йтел2 32м баш7алар.

12.Теш  мен2н б2йле фразеологизмдар, улар б0т23е 14.

Теш ара3ына 7ы9тырыу – ашап алыу.

Теш батмау- булдыра алмау, 7улдан килм21.

Теше т0шк2н – бер2й эшт2 6ур т2жриб2 тупла4ан.

Теше- тырна4ы мен2н – бик 7аты, бар к0ст0, тырышлы7ты биреп.

Теш 7айрау- аысу 3а7лап, у9ал ни2т тотоу.

Теш 3ыныу – бер2й эште баш7ара алмау, е8еле1.

Теш 3ыуын 3урыу- ас й2ш21, аслы7 кисере1 32м баш7алар.

13.Бит  мен2н б2йле фразеологизмдар, улар б0т23е 12.

Бит беше1- оятлы булыу, оятсылы7 килтере1.

Битенд2 7аны ю7- й060 ап-а7 бул4ан.

Битен йыума4ан- оятын ю4алт7ан, намы9ы ю7.

Битен2н алыу – кеше алдында оятлы ите1.

Битк2 7ара я4ыу- хурлау, хурлы77а т0ш0р01.

Бит 3ыйпау- бер2й н2м2н2н я6ыу, буш 7алыу.

Бит 3ыуын т1ге1- кемде8дер алдында к2м3енеп 1тене1,16е82 к2мселек килтерг2н эште 7ылыу.

14.Барма7  мен2н б2йле фразеологизмдар, улар б0т23е - 9.

Барма4ынан бал тама- 32р эшк2 7улы бара, бик о9та.

Барма4ы 16ен2 7арай к2кре- урлашыр4а, с2лдеер1г2 2129.

Барма7 ара3ынан 7арау- тейешле етдилек, и4тибар бирм21, 3ал7ын 7арау.

Барма7 ба9ымындай – 6ур н2м2не б2л2к2с2йтеп к1р32терг2 тел2г2нд2 2йтел2.

Барма7 мен2н 3ынарлы7- бик а6.

15.Бауыр  мен2н б2йле фразеологизмдар, улар б0т23е-  9.

Бауыр ба9ыу- 16 ите1.

Бауыр4а ине1- кеешне8 к18елен2 1теп инерг2 тырышыу.

Бауыр ите- к18елг2 бик я7ын, 726ерле.

Бауыр 7айнау- 2сенеп 06г0л2не1.

Бауыр 060л01 – 3а4ыш эсенд2 яныу, 006г0л2не1.

16.Бил  мен2н б2йле фразеологизмдар, улар б0т23е - 8.        

Бил б0г01- ны7 тырышып эшл21.

Бил быуыу- 6ур тел2к мен2н ним2г2лер 26ерл2не1.

Билг2 3у4ыу- 7ыйынлы7 кисере1,ауыр х2лг2 7уйыу.

Билд2н балта т0шт0-  7улдан эш ките.

Билен2 3у77ан йыландай – ауыр х2лг2 7алып, ны7 тыныс3ы6ланыу.

Бил я6май- арымай- талмай о6а7 эшл21.

17.Муйын  мен2н б2йле фразеологизмдар, улар б0т23е - 7.

Муын4а а9ылыныу- ир- ат7а о7шар4а тырышып ятыу.

Муйын4а 7амыт кейе1- 0йл2неп, 4аил2 м2ш272тт2рен2 сумыу.

Муйындан батыу- эш, йомош7а ны7 к1меле1.

Муйын4а та4ыл4ан таш булыу- кемг2лер к2р2км2г2н бурыс, кеше булып й0км2теле1, к0сл2п та4ылыу.

Муйынды ки9е1- ауыр х2лг2 7уйып сара3ы6 ите1.

Муйыныа 7амыт тейм2г2н- ауыр эш к1реп, донъя х2ст2рен татып 0лг0рм2г2н.

18.Ар7а  мен2н б2йле фразеологизмдар, улар б0т23е - 7.

Ар7а тер2п-  арты8да таяныс 3и6еп, ышаныс мен2н 30йл2ше1.

Ар7а4а быса7 7а6ау- к0тм2г2нд2 м2керле 30ж0м ите1, ауыр х2лг2 7уйыу.

Ар7а йылытыу- эшл2м2й тик й0р01.

Ар7а таянысы – ны7лап ышаныр6ай, таяныс булыр6ай кеше.

19.С2с  мен2н б2йле фразеологизмдар, улар б0т23е - 5.

С2с с2ск2 б2йл2не1 – 0йл2нешерг2 я64ан булыу.

С2с мен2н и62н 3епре1- кемг2лер ярар4а тырышыу, 6ур тырышлы7 к1р32те1.

С2сте йол7оу- ним2г2лер ны7 1кене1.

С2с 1р2 тороу- ны7 7ур7ыу.

20.Мейе  мен2н б2йле фразеологизмдар, улар б0т23е- 4.

Мейене иг21- б2йл2нсек уй- фекер62н 7отола алмау, гел бер н2м2не уйлап яфаланыу.

Мейе серете1- баш эшл2м232 л2 у7ыр4а тырышып, ны7 уйлап яфаланыу.

Мейе3ен2 ярып 3ал3а8 да булмай  - ты8ламай, а7ылына, зи3енен2 3е8м2й.

Мейе шыйы7ланыу- уйлау 32л2тен ю4алтыу.

21.!62к  мен2н б2йле фразеологизмдар, улар б0т23е - 4.

!62кк2 тейе1- йонсотоу, яфалау.

!62кк2 1те1- йонсотоу,яфа сиктере1.

!62кте 0601- неск2, 3а4ышлыхиск2 т0ш0р01.

!62к ял4ау-  26ер2к ашап алыу.

22.Ма8лай  мен2н б2йле фразеологизмдар, улар б0т23е - 4.

Ма8лай6ы 7уйыу-  16е8де асы7тан-асы7 7ур7ыныс7а дусар ите1.

Ма8лай мен2н ер 3епере1- бик ны7 т1б2нселек к1р32те1,к2м3ене1.

Ма8лай тирен т1ге1- ним2г2лер к1п к0с 3алыу.

Ма8лайына я6ыл4ан – кешег2 мотла7 кил2, я6мышына т0ш2 тип фараз ителг2н эш- х2л.

23.Тырна7  мен2н б2йле фразеологизмдар, улар б0т23е – 4.

Тырна4ына ла тормау – к2м3етеп к1р32тк2нд2 2йтел2.

Тырна4ынан 7отолоу- йо4онто3онан сы4ыу, 7улында булыу6ан ту7тау.

Тырна4ына эл2ге1- бойондоро7ло х2лг2 т0ш01, тотолоу.

Тырна7 осондай – бик а6.

24.!пк2 мен2н б2йле фразеологизмдар, улар б0т23е - 3.

!пк2г2 ут 7абыу- асыу киле1.

!пк2 й06г2нсе- бик к1п итеп, туй4ансы.

!пк2 тотоу- 1пк2л2г2н хис 3а7лау.

25.Керпек  мен2н б2йле фразеологизмдар, улар б0т23е - 3.

Керпек 7а77ансы- бик ти6, й232т.

 Керпек т2 7а7мау – б0т0нл2й йо7ламау.

Керпеген2н г0л тама- бик матур, ифрат м0л2йем.

26.№0й2к  мен2н б2йле фразеологизмдар, улар б0т23е - 3

№0й2кк2 1те1- бик ны7 0ш01.

№0й2к с2йн21- кемде8дер 42йб2тен 3атыу.        

№0й2к таралып барыу- бик ны7 арыу, х2лд2н тайыу, йонсоу.

27.?абыр4а  мен2н б2йле фразеологизмдар, улар б0т23е - 2.

?абыр4а3ы мен2н 7уйыу- м2сь2л2не,эште 72т4и р21ешт2 ал4а ба9тырыу.

7абыр4а3ын 3анау – бик 7аты ту7мау, д0мб29л21.

28.Кендек  мен2н б2йле фразеологизм.

Кендек мен2н й2беше1- бер2й кешег2 й2ки урын4а ны7 эй2л2шеп, айырыла алма9 булыу.

Йом4а7лау.

        Д0й0мл2штереп 2йтк2нд2, мин 16емде8 «Баш7орт тел 4илеменд2 кеше организмына б2йле фразеологизмдар» исемле тикшерене1 эшемд2  улар6ы тикшереп, т0рк0мл2нем. Кеше организмына б2йле фразеологизмдар6ы8 б0т23е 28 т0рг2 б1лдем, улар6ы 3андар буйынса т0рк0мл2нем.

        1.К16 мен2н б2йле фразеологизмдар, улар б0т23е 144 булды.

                2.Баш мен2н б2йле фразеологизмдар, улар б0т23е- 94.

        3.Й0р2к мен2н б2йле фразеологизмдар, улар б0т23е 91булды.

4.?ул  мен2н б2йле фразеологизмдар, улар б0т23е 66 булды.

5.Тел  мен2н б2йле фразеологизмдар, улар б0т23е 63 булды.

6.Ауы6  мен2н б2йле фразеологизмдар, улар б0т23е - 55 .

7. Ая7  мен2н б2йле фразеологизмдар, улар б0т23е- 48.

8.?ола7  мен2н б2йле фразеологизмдар, улар б0т23е 19.

9.Елк2  мен2н б2йле фразеологизмдар, улар б0т23е 17.

10.Тама7  мен2н б2йле фразеологизмдар, улар б0т23е 16.

11.Танау  мен2н б2йле фразеологизмдар, улар б0т23е 14.

12.Теш  мен2н б2йле фразеологизмдар, улар б0т23е 14.

13.Бит  мен2н б2йле фразеологизмдар, улар б0т23е 12.

14.Барма7  мен2н б2йле фразеологизмдар, улар б0т23е - 9.

15.Бауыр  мен2н б2йле фразеологизмдар, улар б0т23е-  9.

16.Бил  мен2н б2йле фразеологизмдар, улар б0т23е - 8.

17.Муйын  мен2н б2йле фразеологизмдар, улар б0т23е - 7.

18.Ар7а  мен2н б2йле фразеологизмдар, улар б0т23е - 7.

19.С2с  мен2н б2йле фразеологизмдар, улар б0т23е - 5.

20.Мейе  мен2н б2йле фразеологизмдар, улар б0т23е- 4.

21.!62к  мен2н б2йле фразеологизмдар, улар б0т23е - 4.

22.Ма8лай  мен2н б2йле фразеологизмдар, улар б0т23е - 4.

23.Тырна7  мен2н б2йле фразеологизмдар, улар б0т23е – 4.

24.!пк2 мен2н б2йле фразеологизмдар, улар б0т23е - 3.

25.Керпек  мен2н б2йле фразеологизмдар, улар б0т23е - 3.

26.№0й2к  мен2н б2йле фразеологизмдар, улар б0т23е - 3

27.?абыр4а  мен2н б2йле фразеологизмдар, улар б0т23е - 2.

28.Кендек  мен2н б2йле фразеологизм.

Шулай итеп, мин 16емде8 тикшерене1 эшемд2 баш7орт тел 4илеменд2 кеше организмына б2йле фразеологизмдар6ы нинд2й6ер ким2лд2 тикшер6ем, 16емде8 ал4а 7уй4ан ма7сатыма ирештем.

!р62 2йтелг2нс2, баш7орт тел 4илеменд2 фразеолоик бер2мект2р6е8 этимология3ы, тел тарихында 19еш процестары,  я6ма 7омарт7ылар6а са4ылышы, м242н2л2рене8 16г2ре1е ке1ек проблемалар 6а 16 тикшерен1сел2рен к0т2.

        ?улланыл4ан 262би2т.

1.Ура7син З.;. Баш7орт телене8 фразеологик 316леге.- )ф0, Китап,2006.

2.Йосопов Х.;. Баш7орт телене8 фразеология3ы.  )ф0, 1963.

3.Баш7ортса – русса 316лек. /Яуаплы редю З.;.Ура7син, М.Русский язык. Дигора, 1997.

4.Баш7орт телене8 316леге. М.Русский язык. 1993

5.Ура7син З.;.. Надршина Ф.А., Йосопов Х.;. Баш7отса- русса фразеологик 316лек. )ф0. Баш7ортостан китап н2шри2те, 1973

Баш7ортостан Республика3ыны8 м24ариф министрлы4ы

Тикшерене1 эшене8 тема3ы:

«Баш7орт тел 4илеменд2

 кеше организымына б2йле фразелогизмдар»

                                     Баш7ар6ы:;2ли2кб2р м2кт2бене8

                6-сы класс у7ыусы3ы

        ;2битова Зил2р2

                   Ет2ксе3е:;2битова «.И.