Внеклассный урок "Шейит-Ханум 70 йыл"
Предварительный просмотр:
Ш.Х.Алишеваны 70 йыллыгъына багъышлангъан | ||||||
Дагирова Д.С. | Гюн яхшы болсун, хошгелдигиз аявлу къонакълар ва яшлар! Бугюнгю бизин байрам ёлугъувубуз, таргъулу сююмлю шаирибиз, Дагъыстанны халкъ шаири, ДР-ны язывчуларыны правлениясыны къумукъ секциясыны башчысы, яшлар учун чыгъагъан «Къарчыгъа» деген журналны редактору Шейит-Ханум Алишеваны юбилейине багъышлана. Инг алда, бугюн бизге гелип оьзлени ортакъчылыкъ этивю булан, байрам чарабызны байлашдыргъан сыйлы ва гьюрметли къонакълар булан сизин таныш этме сюебиз. | |||||
Дагирова Д.С. | Представление гостей | |||||
На сцену выходят чтецы | Гаджиева -7-в кл Аккобекова -6-б кл Ахмедова Б -10-а кл Читают стихотворения на разных языках(кум.,русск.,англ.) «Шейит ханым мени атым» «Мое имя шейит ханым» SHEIT-KHANUM Sheit-Khanum is my name – Shi say the stars in the sky. Sheit-Khanum is my name – Shuffling the path runs by. Stepping to roadways high. Sheit-Khanum is my name – Shimmering waterfalls fly. Sherny-drunk, sweeping past, Shaking, the mischievous blast Strikes a light for his pipe, Straight from the morning stars. Sheit-Khanum is my name – Shrinking, the floes celebrate Showers and flowers of spring. Shapely maidens elate Stolen starlets bring, Shield them like candies in hand. Sheit-Khanum is my name – Sharing all mothers delight Shine my maternal eyes. Sherbet sizzling bright – Shrill is the children’s shout, Shy is the lovers whisper devout. Sacrifice life for love – Such is the meaning of Sheit-Khanum – my name. | |||||
Батыраева П.А. | Ш.Х. Алишева бютюн яратывчулугъу булан оьз яшавунда кёпню герген, кеп толкъунлардан оьтген. Инсанланы яшавда таза болма, элине, халкъына, бир-бирине гьалал болма, бир-биревге къолдан гелеген кемегин этме чакъыра. | |||||
6б | Аккубекова хава | Аялары исси эки кьолум бар Гьасирет наме 2ч стр.270 | ||||
Халкъыны яшав гьалы булан яшайгъан , ону къысматы булан къысматы бир Шейит Ханум къумукъну оьр даражада гёрме сюе, осаллыкъ, къылыкъсызлыкъ, ойсузлукъ, ватандашлыкъгъа немкъорайлыкъ ону бек талчыкъдыра. | ||||||
8в | Яхьяева насибат | Мен де арагъызгъа … 2ч.3бет | ||||
Шейит Ханум Алишева оьзю яратгъан гьар шиърусу булан анадаш къумукъ халкъыны юрегине етишме сюеген йимик, гьар гюнюн, бютюн оьмюрюн оьз халкъына багъышлама сюе. Шейит ханум Алишеваны шиърулары адамны оьзюню гючюне инанмагъа, къыйынлыкълагъа чул бермей, яшавну толкъунларындан къоччакъ кюйде оьтюп чыкъма чакъыра. | ||||||
6б | Орусханов | Антым бар 2ч.143бет | ||||
Шейит Ханум Алишеваны шиърулары къумукъну ругь дюньясын уята, оьр даражадагъы къумукъну къумукълугъун герсете. | ||||||
Гусейнова М.10кл | Барбыз, къумукълар! | |||||
| Ш-х.Алишеваны поэзиясы къумукъ халкъгъа, ана топуракъгъа, тувуп оьсген Таргъу тавуна, сюювге, дослукъгъа багъышлангъан .Таргъу тав –къмукъну бырынгны тахшагьары, беклик къаласы, беклик ташы. | |||||
Сююмлю шаирибиз бырынгъы къумукъ юртубуз Таргъугъа багъышлап кеп шиърулар яратгъан. Таргъуну халкъыны оьзден ва асил къылыкълары яшдан берли ону къылыкъларына къыйылгъан ва юрегине синген. | ||||||
АхмедоваБ 10кл | Таргъум тюшген эсиме. 1ч.16бет | |||||
Гаджирагимова А8акл. | «Таргъум» - десем. 2ч28бет | |||||
Ш-х алишеваны шиърулары йырлагъа да айланып халкъ арада йырланып тура . | ||||||
Учител.хору | Анжи къалам, Анжи къалам – Тахлы, тажлы гезел сырым! 2ч.36б Аламатынг авлай алам, Алгъыш атынг тизе йырым!
Теренлерде тамур тартгъан Тик тавларда Сесинг бар! Черив чапгъынларын утгъан – Тарихлерден эсинг бар. Алысланы сазын чалып, Девюрлеринг тарх гере, Жагьиллеринг гьызын алып – Айкъызлагъа парх бере! Денгизинг сюре гемелер, Гюлбарларынг тюрлене. Талпынлы генг орамларынг – Таргъу тавгъа оьрлене.
Дагъыстанны тахы, тажы Анжи – гьайлек шагьарым! Тюгенмес денюп, къажып, Анжи – къала шагьарым!...
| |||||
Йыр | « АТА ЮРТУМ» Тавну уьстюн агьачлыкълар безеген, Юртубузну къуршап алгъан емиш-бав. Ялан аякъ яшлыгъымны гезеген Ата юртум – Таргъу булан гёзел тав. Ана йимик къучагъынгда аявлап, Гьайлек йырлы сени булакъ башларынг, Къартлыгъынгны къадав къагъып, таявлап, Оьсдюргенсен мендей нече яшларынг. Яшлыкъ булан яшыл хара гийдирип, Билим алма ёлгъа салдынг сен мени. Яш юрекге сююв учгъун тийдирип, Сюйгенимдей, гиччиден сюйдюм сени. Мен борчулман сени макътап йырлама, Оьктем халкъым, асругъа къойгъан гьызын. Таргъу юртум, янгы яшав къурагъан, Бугюн сагьа баш иге – сени къызынг! | |||||
Гаджикаева 9акл. | таргъу | |||||
Акубекова 6б | таргъу | |||||
Шейит ханым алишева оьзюню шиъруларына адам яшавгъа негьакъ гелмейгенин суратлай.Адам дюньягъа тувгъан сонг оьзюню бары ягьын, намусун жыйып, оьз халкъына, элине къуллукъ этмеге чакъыра . | ||||||
Бадрутдинова Б. 8б | Ш.Х.Алишева «Мен неге тувгъанман» 1ч.35б | |||||
Ш.Х. Алишева ана тили, къумукъ тилни, кеп сюегени ва абурлайгъаны ону шиъруларындан герюнюп тура. Даим ана тилин эшитип, ана тилде сейлеп, оьзгелени де сейлеме чакъырагъанын эслейбиз. | ||||||
Акаева Г.11кл. | «Дюньядагъы арив сезлени…..» (шиъру) Дюньяда не арив сёзлер бар буса, Айт магъа, Тынглама сюемен ана тилимде_ Къумукъ тилимде! Гьар сёзню бир гьайран макъамы Ташытып къаным, Сан-санымдан дув оьзендей агъа, Дюньяда не арив сезлер бар буса, Айт магъа, Англама сюемен ана тилимни- Къумукъ тилимни- Гьар сезню бир гьайран сыры Юрегимни яра, тилимлей, Гьасси ойларымны агъымын йырып Гёнгюревлю гёнгюл сесгенип, Гётеринки йырын эсгере… Дюньяда не арив сёзлер бар буса, Айт магъа, Акъ сют булан синген ана тилимде- Къумукъ тилимде! Сесингни эсине къулакъ асайым… Гьайлек йырны гьарсиллевю бёлюнмей! Сююнчлю гьислерден сюювюм ясай Гьасиретлик оьсе гюн сайын. Дюньяда не арив сёзлер бар буса, Айт магъа- Авазынгда англы зангырып, Бир сёз- минг тюрленип Юз минг янгырып- Яшавну ярыгъын янгыдан ягъа! …Дюньяда не арив сёзлер бар буса, Ана тилимде- Къумукъ тилимде айт магъа! | |||||
Ш.Х. Алишева яшлар учун чыгъагъан «Къарчыгъа» журналда кеп йылланы узагъына ишлеп тура. Шо журналны бетлеринде яшлагъа багъышлап кеп шиърулар , макъалалар чыгъартгъан. | ||||||
Шиърулары булан яшланы ватанны сюйме, табиатны, жан жаныварны къызгъанма чакъыра. | ||||||
Хор | Макътанчыкъ къабакъ | |||||
Дагирова У. 3а | «Къарапай» | |||||
Камаева З. 7а | Тангда | |||||
Атаева А 5а | Тилим оьтесиз бай | |||||
Пайзутдинова 5акл. | Жиелек | |||||
Каранаева 5-а | Хурт уя | |||||
Османов 5-а | Топ | |||||
Хор | ||||||
(инсценировка) Эльмурият Ахмедбековна. | «Янгур» Тебесинде булутну Янгур олтуруп, Гёре ,къып-къызыл топну Къыз ойнай туруп. Кюляйы да гьанцыллап Айлана ,чаба. Топ атылып яшынса , Ол излеп таба. Олар булан ойнама Сюеген бирге,Янгур атылып тюшдю Булутдан ерге. Олар булан ойнама Сюеген бирге.Янгур атылып тюшдю Булутдан ерге. Янгурдан къача къызъяш Явун йиберген къызып, Бавруна басгъан кюйде Тобун къып –къызыл. Ойнама гелгенменчи.Деп,янгур огъар чаба. Къыз къачып уьйге гирип,тез-тез эшикни яба. -Мени де гирме къой деп,Янгур эшикни къагъа . -Къуруп гел,сыкъмасувсан, Жабарны ёлакъ этсен, Аннам урушар магъа.-дей къызъяш эшик артдан. Дёгереп посагъадан. Янгур булай дей артда.-Кюлай булан да чи мен Орнар эдим ,тюзюнде,Амма кюляйны таба Уясыны алдында Гьаплай туруп оьзюне. -Силкип уьстюнг къурутмай гелме уьяма ювукъ. Къалкъым олай да тама, Гьар гюн тюшмей ятывгъа йымышакъ къуру къувукъ. Сыныкълардан сыргъалап,Чоргъалардан атылып , Янгур яшгъаргъан бавну отларына чачылды. Инелерин тарсайтып кирпи огъар чанчылды. -Биринден бири гиччи Балаларым тюбюмде, Гёр ,къувдай назик,инче инелер гьар тюгюнде. Тувгъаны да бу гече, Гёрегени де сени олар бугюн биринчи. Сен буса,гёр,оланы сыкъмасув этдинг нечик. -Кирпи ,гечип къой,гечип, Тамчым тийип башына Хуртуяда яшынды уьюнде жыгъыржакъны. -Мени булан бирёв де энни ойнамажакъмы? -уьстюн къакъ-деди кюляй, -къуруп гел-деди къызъяш. -Къурумагъа къарайым,бирзат сагъа сорайым, .Тез-тез къуруйгъан кюйню айтмасмыкенсен магъа? -Англадым мен,не этме герекни сагъа, Она тереклер,чап,мин,бутакъларына илин, Къуруп битгинче силлен! Бутакълагъа илинген янгур силленип талды. Сыргъалап тюшюп ерге,Чачылып къалды. -Янгур къайда экен деп бары да сорай. Гюнеш излей янгурну,энемжая да излей,къызыл топлу къызъяш да Орамгъа чыгъып гёзлей. Хуртуяда уьюнден созултуп къарай башын. Яшлары булан кирпи излей отлардан яшыл. Къуйругъун силлеп, кюляй ерни ийислей чаба. Бирден токътап гьанцыллай. Янгурну гьызын таба. Ер кюлей.-Яшынгъан,сизден къачып,Янгур мени уьюмде. Кимдир ону излейген? Шо сыкъмасув кююнде,Менмен ону гёзлейген.Сююнюп къаршылайман Яйып эки къулачым. Кимдир ону излейген?Янгур мени уьюмде! Кимдир менден гёзлейген? Янгурну бар кююнде. | |||||
Ш-х Алишева оьзюню асарларын ана тилинде къумукъ тилде яратагъанда йимик,рус тилде де ярата.ону асарлары башгъа тиллеге де таржума этилинген. | ||||||
Айдабулова 9а | Тарки | |||||
Магомедова 10 | На рассвете Между светом и тьмой227стр | |||||
инсценировка Эльмурият Ахмедбековна. | Домой на ослике | |||||
Хор | Колыбельная тарки | |||||
Инсценировка Эльмурият Ахмедбековна. | Что за зверь? | |||||
Гьали биз бугюнгю ахшамыбызны ахырында гелген гьюрметли къонакълагъа сез беребиз: | ||||||
Дагирова Д.С. | Шуну булан бугюнгю бизин ахшамыбызны тамамлайбыз. Баракалла гелген къонакълагъа да ва ортакъчылыкъ этген яшлагъа да. Барыгъызгъада савлукъ, насип, оьмюр ерайбыз. Кеп савболугъуз! | |||||